Tổng quan mất ngủ sau cai nghiện ma túy

Cai nghiện ma túy là một cuộc chiến đầy gian khổ và thử thách. Tuy nhiên, bên cạnh những rào cản về thể chất và tinh thần, chứng mất ngủ trầm trọng cũng là một trong những khó khăn lớn nhất đối với những người đang trên hành trình phục hồi. Nếu không được kiểm soát và điều trị kịp thời, mất ngủ sau cai nghiện ma túy có thể trở thành tác nhân phá hoại, kìm hãm tiến trình phục hồi và gia tăng nguy cơ tái nghiện.

Nguyên Nhân Gây Mất Ngủ Sau Cai Nghiện

Mất ngủ sau cai nghiện có thể được lý giải bởi nhiều yếu tố đan xen giữa thể chất và tâm lý:

1. Ảnh hưởng của chất gây nghiện đến não bộ
   Khi phụ thuộc vào ma túy, cơ thể sẽ tự điều chỉnh lượng các chất dẫn truyền thần kinh như dopamine, serotonin để duy trì sự cân bằng trong hoạt động não bộ. Tuy nhiên, khi đột ngột ngừng cung cấp chất kích thích, sự mất cân bằng về các hóa chất này sẽ gây ra nhiều triệu chứng khó chịu, trong đó có mất ngủ.
2. Ảnh hưởng từ các triệu chứng cơ thể
   Quá trình cai nghiện thường kèm theo nhiều triệu chứng khó chịu về thể chất như đổ mồ hôi, run rẩy, đau nhức cơ bắp, buồn nôn, tiêu chảy… Tất cả những triệu chứng này đều có thể làm gián đoạn giấc ngủ, khiến người bệnh thường xuyên tỉnh giấc.
3. Tác động của yếu tố tâm lý
   Cai nghiện không chỉ gây áp lực lên cơ thể mà còn tác động mạnh đến tâm lý. Trạng thái lo âu, căng thẳng, trầm cảm và cảm giác bất an thường trực là những yếu tố then chốt làm trầm trọng thêm tình trạng mất ngủ.

Tác Hại Nguy Hiểm Của Mất Ngủ Sau Cai Nghiện

Giấc ngủ đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc phục hồi sức khỏe thể chất và tinh thần sau cai nghiện. Khi thiếu ngủ, cơ thể sẽ gặp nhiều nguy hại nghiêm trọng như:

• Suy giảm hệ miễn dịch: Làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý nhiễm trùng, virus và nhiều vấn đề sức khỏe khác.
• Tác động đến sức khỏe tim mạch: Nguy cơ cao huyết áp, nhồi máu cơ tim và đột quỵ não.
• Rối loạn nội tiết tố và trao đổi chất: Khó khăn trong kiểm soát lượng đường huyết, dẫn đến tăng nguy cơ béo phì và tiểu đường.
• Ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần: Tình trạng thiếu ngủ kéo dài làm tăng nguy cơ trầm cảm, rối loạn lo âu, rối loạn căng thẳng sau sang chấn và nhiều vấn đề tâm lý khác.
• Suy giảm khả năng tập trung và ghi nhớ: Khiến cho việc học tập, làm việc và hoạt động thường ngày gặp nhiều khó khăn.
• Tăng nguy cơ tái nghiện: Trạng thái mệt mỏi thể chất và tinh thần có thể khiến người bệnh dễ nản lòng và quay trở lại với ma túy.

Bên cạnh đó, mất ngủ kéo dài còn khiến người bệnh hay cảm thấy thất vọng và chán nản với quá trình phục hồi, từ đó làm tăng nguy cơ bỏ cuộc nửa chừng.

Đọc thêm:

Thuốc cai nghiện ma túy tại nhà

Thuốc chống tái nghiện ma túy

Tư vấn cai nghiện tại nhà

Giải Pháp Khắc Phục Mất Ngủ Sau Cai Nghiện

Thay đổi lối sống lành mạnh

• Tập luyện thể dục nhẹ nhàng: Hoạt động thể chất vừa phải như đi bộ, tập yoga, khiêu vũ được khuyến khích vì có tác dụng giải tỏa căng thẳng, tăng tiết melatonin và leptin – các hormone điều hòa giấc ngủ. Tuy nhiên cần tránh hoạt động mạnh trước 2-3 giờ đi ngủ.
• Ăn uống điều độ, lành mạnh: Khẩu phần giàu chất xơ, đạm và tránh thực phẩm nhiều muối, đường, chất béo bão hòa giúp cơ thể dễ đi vào giấc ngủ. Ngoài ra nên hạn chế đồ uống có caffeine vì chúng có tác dụng kích thích.
• Duy trì lịch sinh hoạt khoa học: Đi ngủ và thức dậy đúng giờ mỗi ngày, kể cả dịp cuối tuần giúp dần thiết lập lại nhịp sinh học và tạo cho cơ thể một chu kỳ ngủ ổn định.

Kỹ thuật thư giãn làm dịu tâm trí

• Thiền định, yoga, khí công: Các bài tập thở sâu, tập trung tâm trí vào hơi thở giúp làm dịu những lo âu, căng thẳng và mệt mỏi tinh thần.
• Nghe nhạc nhẹ nhàng, sách đọc: Những âm thanh, hình ảnh dễ chịu sẽ tạo cảm giác thư thái, làm êm dịu cảm xúc và chuẩn bị tâm lý cho giấc ngủ.
• Tắm nước ấm, xông hơi, massage: Giúp thư giãn cơ thể, thoát khỏi những căng thẳng và khó chịu về mặt thể chất.

Liệu pháp hành vi nhận thức (CBT)

CBT là phương pháp điều trị tâm lý nhằm thay đổi những mô hình suy nghĩ, hành vi tiêu cực ảnh hưởng đến giấc ngủ. Các kỹ thuật được sử dụng bao gồm:

• Học cách kiểm soát suy nghĩ tiêu cực
• Thực hành các bài tập thư giãn cơ thể và tâm trí
• Thiết lập thói quen ngủ khoa học, lành mạnh
• Nhận biết và khắc phục các yếu tố gây mất ngủ

Điều trị bằng thuốc để hỗ trợ mất ngủ sau cai nghiện

Tùy vào tình trạng sức khỏe bác sĩ sẽ chỉ định loại thuốc điều trị phù hợp:

• Thuốc điều trị các triệu chứng của hội chứng mất ngủ: Clonidine, buprenorphine giúp kiểm soát các triệu chứng khó chịu như mồ hôi đêm, run rẩy từ đó cải thiện giấc ngủ.
• Thuốc an thần, đối kháng các tác dụng của ma túy: Methadone, suboxone giúp ổn định tâm trạng, kiểm soát cơn nghiện và mất ngủ.
• Thuốc chống trầm cảm: Loại thuốc này giúp nâng cao tâm trạng và cải thiện giấc ngủ như amitriptyline.
• Thuốc ngủ: Trong một số trường hợp nặng, bác sĩ có thể kê đơn thuốc ngủ như benzodiazepine trong thời gian ngắn để giúp người bệnh có giấc ngủ ngon.

Xem thêm: 12 câu hỏi cai nghiện ma túy

Tuy nhiên, việc dùng thuốc điều trị mất ngủ cần được thực hiện thận trọng, đúng liều lượng và chỉ định để tránh nguy cơ tái nghiện.

Các liệu pháp bổ sung

• Châm cứu: Phương pháp này được chứng minh là có tác dụng kích thích giấc ngủ và điều hòa nhiều vấn đề khác liên quan đến cai nghiện.
• Xông tinh dầu: Nhiều loại tinh dầu như oải hương, hương thảo, hoa cúc, bạc hà có tác dụng an thần, kích thích giấc ngủ.
• Bổ sung vitamin, khoáng chất: Sau một thời gian lạm dụng ma túy, cơ thể thường thiếu hụt nhiều dưỡng chất quan trọng. Bổ sung các loại vitamin và khoáng chất sẽ giúp bù đắp những thất thoát này.

Mất ngủ không đơn thuần là một triệu chứng đơn lẻ mà còn là thách thức lớn trên con đường phục hồi sau cai nghiện. Tuy nhiên, với sự kiên trì và áp dụng đồng bộ các phương pháp phù hợp, mất ngủ hoàn toàn có thể được kiểm soát và giúp giảm thiểu nguy cơ tái nghiện cũng như các biến chứng khác ảnh hưởng đến sức khỏe. Hãy vững tin và kiên cường để đón một cuộc sống mới tươi sáng hơn!